هنر پوستین دوزی پوستین یکی از قدیمی‌ترین اشکال لباس است که تمام یا قسمت عمده‌ای از آن مستقیما از پوست حیوانات پشم دار ساخته شده باشد.   پوستین دوزی یکی از هنرهایی است که قدمت آن به زمانی برمی گردد که انسان برای گرم کردن خود به اولین چیزی که فکر کرد همین پوست بود و نشانه استفاده از پوست در نقاشی های روی دیوار نگاره های قدیمی یافت می شود. طبقات مختلف جامعه با توجه به رتبه و درجه بندی اجتماعی خود از پوست استفاده می کردند. افراد متمول پوست حیوانات با ارزش تر مانند ببر و پلنگ را بر روی دوش خود می انداختند.   صنعت پوستین دوزی از گذشته نسل به نسل از نیاکان ما به مردان و زنان امروزی رسیده است و امروزه خراسان رضوی ( منطقه شاندیز ) یکی از اصلی ترین مراکز تولید این هنر هست.   در ایران از پوست گوسفند (شامل حداقل بیست نوع مختلف) و سایر حیوانات حلال گوشت برای دوختن پوستین استفاده می‌شود. ولی سایر حیواناتی که پوست آنان به منظور تولید خز بکار می‌رود شامل مینک، سگ آبی،انواع روباه، خرگوش، سمور، راسو، قاقم، گربه و سگ هستند. بدیهی است که ارزش پوستین دوخته شده از پوست جانوران گوناگون تفاوت چشمگیری دارد. مراحل کار مراحل کار به این شیوه است که پوست را پس از جداسازی صحیح از حیوانات ، به مدت ۲ شبانه روز در آب خیسانده می شود . بعد از این مرحله آنرا کاملا شستشو می دهند تا چربی های اضافه بر روی پوست کاملا از بین برود بعد با استفاده از آرد جو و نمک پشت پوست را می پوشانند و آنرا جمع می کنند و می گذارند تا مدتی به همان حالت بماند.   بعد پوست را با با استفاده از یک وسیله که در زمانهای گذشته سنگ بوده است و امروزه سمباده مخصوصی داردسمباده می زنند تا کاملا پوست صاف و یک دست و شود. بعد از این مرحله نوبت به رنگ زدن پوست می رسد. رنگ ها اکثرا در تنالیته قهوه ای هستند. رنگ های دیگری مانند بنفش، مشکی، سورمه ای هم بر روی آن می زنند.   در این مرحله پوست برای برش زدن آماده است. الگو هایی را که از قبل آماده شده است را بر روی پوست می گذارند و قیچی می کنند و در نهایت محصولاتی تولید می شود مانند: پالتو، کفش های رو فرشی، کیف ، جلیقه ، کلاه و شال گردن که در کارگاه های خیاطی یا با چرخ آنها را می دوزند و یا دست دوز هستند. و مسلما کالاهایی که دست دوز هستند هم ارزش بیشتری دارند و هم کیفیت بالاتری دارند.برای تزئین پوستین نیز از هنر سوزن دوزی و با رنگ آمیزی استفاده می کنند.   هم اکنون هم ‏در بعضی از روستاهای استان عده معدودی از روستاییان مبادرت به این امر می کنند. اما به علت ‏گرانی بیش از حد پوست هر روز تعداد این افراد کاسته می شوند. منبع:tebyan-zn.ir بیشتر بخوانید

نحوه ی دوخت روتختی زیبا ومنحصربه فرد نحوه ی دوخت روتختی زیبا و منحصر به فرد :   شما با ساده ترین و راحت ترین روش می توانید رو تختی زیبایی داشته باشید ، دوخت رو تختی بسیار ساده است و می توانید چندین مدل با رنگ های متفاوت برای تمام فصول سال تهیه کنید ، هر فصل را با یک رو تختی جدید آغاز کنید .     وسایل مورد نیاز جهت دوخت رو تختی :     پارچه ی بزرگی از جنس پشم (نمد)   وسایل دوخت و دوز مانند سوزن ، نخ ، قیچی     نوارهای پارچه ای سه سانتی از جنس نمد (پشمی) در چند رنگ سنجاق قفلی سوزن ته گرد   منجوق یا دکمه   آموزش دوخت یک رو تختی زیبا :   در ابتدا بر روی یک پارچه پشمی (نمدی) اندازه و سایزی را که مد نظر دارید ، ( اندازه ای که مایل هستید رو تختی بر سطح تخت قرار بگیرد ، بلندی یا کوتاهی روتختی به دلخواه می باشد )با گچ خیاطی (صابون ) علامت بزنید . نوارهای پارچه ای رنگی سه سانتی را با سوزن ته گرد به صورت عمودی بر روی پارچه اتصال دهید تا تمام سطح پارچه ی زیری با نوارهای پارچه ای رنگی پوشیده شود . زمانی که مطمئن شدید نوارهای پارچه ای در محل صحیح و نهایی خود بر روی پارچه قرار گرفته اند و قصد تغییر دیگری را ندارید به کمک نخ و سوزن کوک بزنید تا دوخته شود .     مرحله ی دوم : درست کردن رو تختی   نوارهای پارچه ای با رنگ دیگری را به کمک سنجاق قفلی همانند شکل به صورت افقی بر روی پارچه ی اصلی بچسبانیدفاصله ی بین نوارهای افقی و عمودی باید به اندازه ی یک سانتی متر باشد . چگونه می توان نوارها را مانند شکل در هم قرار داد و نظم ردیف های از بین نرود ؟   هنگامی که به انتهای یک ردیف رسیدید ، برای اینکه ردیف پارچه ای شما حرکت نکند باید از سنجاق قفلی کمک بگیرید و سنجاق را در انتهای نوار پارچه ای قرار دهید و در این هنگام نوار افقی را نیز قرار دهید .   یک بار نوار افقی در سطح پارچه و بار دیگر در زیر قرار می گیرد.       مرحله ی سوم : درست کردن رو تختتی اگر تمام سطح رو تختی را با نوارهای باریک پوشش داده اید ، حال با احتیاط سنجاق ها را که برای ساکن بودن پارچه وصل کرده بودید ، جدا کنید و کوک زدن را آغاز نماید . به هر چهار نقطه ی چهار گوش هر یک از شکل های رو تختی یک دکمه وصل کنید و آن را بدوزید اما تمام دکمه های یا منجوق هایی که استفاده می کنید باید یک شکل و یک سایز باشند همانند شکل . بیشتر بخوانید

آشنایی با دو نوع دوخت سنتی ● آجیده : بخیه دوزی – سوزن دوزی آجیده دوزی یا لایه دوزی یا پنبه دوزی یکی از رودوزیهای ایرانی است که ریشهٔ عمیقی در هنرهای سنتی ایران دارد و قدیمی ترین مدرکی که پیرامون آن داریم به زمان هخامنشیان مربوط می شود. در دورهٔ اشکانیان وساسانیان نیز این هنر رواج داشته است. حجاریهای این دوره گواه بر این مدعاست. در دوره اسلامی تادورهٔ صفوی این دوخت مانند سایر دوختها از رواج نسبی برخوردار بوده و بصورتهای مختلف کاربردی تولید و مصرق می شده اما دورهٔ صفوی دورهٔ اوج این هنر می باشد. شاردن در سیاحتنامهٔ خود اشاراتی به استفادهٔ ایرانیان از پنبه دوزی برای ضخیمتر ساختن لباسهای زمستانی در ایران عصر صفوی کرده است… آنچه باعث زیبایی لایه دوزیهای ایرانی می شود ، برجستگیهای نقوش است. زیرا در پنبه دوزی دو لایه ، لایه ای از پنبه خیلی نازک ، واتین ویا موارد مشابه دیگر در بین آستر و رویه قرار می گیرد. در دورهٔ صفویه ، زندیه ، افشاریه ، قاجاریه ، هنرمندان آجیده دوز ، برای رویه ، پارچهٔ قلمکار ریزنقش انتخاب و آن را به شکل خاصی بخیه دوزی می نمودند. از این نوع دوخت بیشتر برای تزئین روبالشی ، البسه ، کلاههای درویشی و شب کلاه ، بقچه ، سوزنی ، سجاده ، روانداز ، روتختی ، روکرسی ، شنل و بعضی از وسایل آشپزخانه استفاده به عمل می آید. پارچهٔ مصرفی بیشتر ابریشمی ، نخی ، پنبه ای ، مخملی ، ساتن ، کتان ، تافته ، اطلسی و پارچه های تلفیقی از نوع و جنسهای مختلف می باشد. از نقوش رایج در این هنر می توان به نقوش هندسی ، گل و مرغ ، گل بته ای ، طره ای لچکی ، شمسه ای و اسلیمی اشاره نمود. در گذشته استانهای کرمان و خراسان از مراکز اصلی این نوع رودوزی بوده است. و در حال حاضر در ماهان نوعی کلاه درویشی تولید می گردد که آن را پنبه دوزی نموده و بر روی آن با خطوط موازی ظریف ، نقشهای برجسته ای بوجود می آورند. ● گبردوزی (زرتشتی دوزی): گبردوزی یا زرتشتی دوزی ، همانگونه که از نامش پیداست هنری مرتبط با زرتشتیان ایران می باشد و توسط زرتشتیان ابداع گردیده است. در گذشته رسم بود که زرتشتیان کمی پس از تولد فرزند دختر ، کار دوختن جامهٔ عروسی او را آغاز می کردند. طی چند سال جامهٔ عروس با گلدوزیهای زیبا به پایان می رسید و به یک اثر هنری جالب مبدل می شد که در حال حاضر هنوز نزد زرتشتیان یزد و کرمان رواج دارد. گبردوزی معمولاً با نخ ابریشمی الوان روی پارچه های ریزبافت انجام می شود و نگاره های رایج را بیشتر تصاویر درخت ، طاووس ، گل ، نقوش هندسی و محرمات تشکیل می دهد. نقوشی که با ابریشم الوان دوخته می شود به قدری ظریف است که بخیه های آن را فقط با ذره بین می توان دید. پای شلوارهای گبردوزی شده را با نوارهای نازکی از پارچه های مختلف رنگی می دوزند. نقوش گل روی این نوارها بصورت خیلی ظریف با ابریشم دوخته شده است. در کنار آنها بطورمتناوب تکه های رنگارنگ پارچه ابریشم یا چیت گلدار روشن دوخته شده است. لبهٔ شلوار گبردوزی شده که دارای پهنای زیادی است ، در قسمت زانو جمع شده و مانند بادکنکی به نظر می آید. گبردوزی بیشتر با دوختهای ترکیبی ، ساقه دوزی ، توپردوزی ، دندان موشی و زنجیره دوزی می باشد. منبع : vista.ir بیشتر بخوانید

هنر چهل تکه دوزی چهل تکه دوزی چهل تکه دوزی در ایران به نام های مختلفی شناخته می شود از جمله خاتمیدوزی، لندره دوزی و گاهی هم با عنوان تکه دوزی از آن یاد می شود. آنچه که ازاسناد و مدارک محدود بر می آید بیانگر این است که چهل تکه دوزی مخصوصاً زمانی که باآجیده دوزی یا مطلسه دوزی همراه باشد در گروه رودوزی های سنتی ایران جای می گیرد.   اصطلاح «رودوزی» یا «روکاری» (Embriodery) به هنری گفته می شود که طی آن نقوش مختلفبر روی پارچه های بدون نقش از طریق دوختن یا کشیدن قسمتی از نخ های تار و پود پارچهبه وجود می آید (منتخب صبا). هر چند که زمان پیدایش «رودوزی» که در آغاز برایتزئیین البسه بوده دقیقاً مشخص نیست اما اسناد و مدارک موجود و نمونه های به دست آمده حکایت از رواج رودوزی ها در دوران ایران باستان دارد. این نوع دوخت ازدوران گذشته در ایران رایج بوده با این حال تاریخ مشخصی برای پیدایش آن در دستنیست، اما آثار باقی مانده در موزه های ارمیتاژ لنینگراد و مترو پولیتن و موزه یایران باستان حکایت از رواج خاتمی دوزی در دوره ی سلجوقی دارد . به طور کلی این کار در ایران در زمان های متفاوت رایج بوده به طوری که قطعات مختلف پارچه با مهارت هر چه تمامتر و با توجه به هماهنگی کامل رنگ ها در کنار یکدیگر دوخته می شدند و روی بخیه ها را هم با گل دوزی های ابریشمی (آجیده دوزی) زیبا می ساختند. این کار زحمت زیادی داشته و افراد در ازاء آن در گذشته دستمزد دریافت می کردند. در این زمینه از محمد علی جمالزاده نقل است که: «خاتمی دوزی سابقاً در ایران بسیار رواج داشته و امروزه روز به روز از میانمی رود و آن عبارت است از مقداری خرده پارچه های مختلفه اللون و مختلفه الشکل که ازروی استادی طوری پهلوی یکدیگر دوخته می شود که شباهت کامل به شال های کشمیر پیدامی کند و بخیه دوزی ها را نیز با گلدوزی های ابریشمی ملمون می پوشانند و یک قطعه پنج تا شش ذرعی این نوع کار ۵۰ تا ۶۰ تومان قیمت دارد و بعضی پرده ها را از ۱۰۰ تا۲۵۰و یک زین پوش را از ۲۰ تا ۱۲۰ تومان می فروشد . بنابر این بر اساس اسناد محدودی که در دست است ملاحظه شد که چهل تکه دوزی در ایران رواج داشته اما اینکه دقیقاً به چه زمانی بر می گردد و درگذشته دقیقاً به چه صورتی انجام شده اطلاعات مشخصی در دست نیست. تنها می توان به این نکته اشاره کرد که این کار در ایران موارد استفاده ی مختلفی داشته که عبارتنداز رویه لحاف، رویه کرسی، رختخواب پیچ، سجاده، رویه پشتی، رو قوری، رو تختی،کوسن، پشتی، رو مبلی، پرده های مختلف، بقچه سوزنی و تابلوهای تزئینی … همچنین مراکز اصلی که در ایران این دوخت را انجام می دادند عبارتند از رشت، اصفهان، یزد، تبریز، کاشان، کُردستان، و آذربایجان غربی که امروزه هیچ اطلاعاتی پیرامون این آثار در این مراکز وجود ندارد. منبع:irandeserts.com بیشتر بخوانید

ورنی بافی ، جلوه‌ای از هنر عشایر ورنی” (با فتح واو و سکون ر) نوعی دست بافت زیبا و پشمین یا ابریشمی است که به عنوان زیر انداز و در پاره‌ای از مناطق به عنوان رو انداز یا تزیین آلاچیق بکار می‌رود.ورنی به گلیم فرش نما، شبه قالی و گلیم عشایری معروف است. جنس ورنی گاه تلفیقی از ابریشم یا پشم است و بر روی دار بصورت عمودی بدون نقشه و بصورت ذهنی توسط زنان و دختران عشایر و مناطق روستایی بافته می شود. تولید ورنی بیشتر در فصل قشلاق ایل انجام می‌شود که عشایر فرصت کافی برای استراحت و سکونت در یک منطقه را دارند. در گذشته عشایر “دشت مغان”، “گرمادوز” و “ارسباران” پشم حاصل از دام هایشان را با دوک‌های معمولی می‌ریسیدند و به روش ابتدایی رنگ ریزی می کردند و آن را برای بافت ورنی آماده می‌ساختند. “فرشته سفری “، مربی ورنی بافی در “آذربایجان غربی” در خصوص ورنی بافی می گوید: “مواد اولیه برای تهیه ورنی، پشم، پنبه، کنف و موی حیوانات است. ورنی گاه به صورت پیچ بافی و جناغی است و عموما از طرح‌های هندسی استفاده می‌شود.” نوع و شکل ورنی ممکن است در ایلات و عشایر گوناگون متفاوت باشد، زیرا این صنعت ابتدا توسط عشایر تولید شده است. هم اکنون نیز ایل‌های بختیاری، بلوچ و قشقایی از ورنی استفاده می‌کنند. به روش بافت ورنی “پودچینی ” می‌گویند که بر اساس پیچش خاص نخ “خامه ” به دور نخ‌های “تار” بافته می‌شود. این بافته را در کرمان “شیریکیپیچ” می گویند و در استان‌های شمال غرب ایران به “ورنی” معروف است .     بیشتر بخوانید: ابریشم بافی    سفری در مورد مشکلات ورنی بافی می‌گوید: “بافت ورنی بسیار سخت است و هم چنین جزء رشته‌های منسوخ شده به حساب می‌آید. عمده‌ترین مشکل ورنی ، جمع شدن کنارهای (شیرازه ) آن است. بافت این قسمت از ورنی ، از سخت‌ترین قسمت های بافت محسوب می‌شود که باید در تهیه آن بسیار دقت شود.” ورنی بدون نقشه بافته می‌شود و چون در بافت آن از گره استفاده نمی‌شود جزو انواع گلیم به حساب می‌آید و از لحاظ شکل ظاهری به قالی شباهت دارد. سفری ادامه می‌دهد: ” برای رفع این مشکل باید از گره قرضی یا تار قرضی استفاده شود. این هنر همراه با گلیم بافی در دست احیا است .” قدمت این هنر به طور کامل مشخص نیست اما صاحب نظران قدمت آن را به چند صد سال پیش تخمین می‌زنند.   “ورنی در اندازه و ابعاد مختلف و با توجه به نیاز بازار تولید و عرضه می‌شود. تا دهه‌های اخیر عشایر دشت مغان از ورنی به عنوان زیر انداز، رو انداز و تزیین آلاچیق ها استفاده می‌کردند.” ظرافت و لطافت بافت طرح و نقش‌های متنوع و زیبایی ورنی هر هنر دوستی را مجذوب خود می‌کند. نوع بافت ورنی با ابریشم ، از ظرافت و زیبایی خاصی برخوردار است و از نظر وزن سبک تر و کم حجم تر از نوع پشمی آن است و توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.   ورنی از لحاظ صادرات در درجه نخست تولیدات صنایع دستی اردبیل قرار گرفته است به طوری که این بافته به کشورهای حاشیه خلیج فارس ،کشورهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شود.”   ورنی‌های دارای بافت ابریشمی و پشمی ساخته شده در استان اردبیل علاوه بر بازار داخلی به کشورهای ایتالیا، فرانسه و آلمان صادر می‌شوند. ورنی‌ها اصولا به رنک لاکی، سرمه ای، سفید پیازی و آبی روشن هستند. در همه اندازه برای پشتی، پادری، قالیچه، کناره و قالی تولید می‌شود. عشایر آذربایجان از آن برای دوخت خورجین، جوال و تهیه جل اسب نیز استفاده می کنند. تولید ورنی صرفا خانگی و یا در چادرهای عشایری است و ابزار آن از قبیل “دار ” و “دفین”( بروزن دال ، شانه مخصوص برای بافتن فرش )است. از انواع ورنی در آذربایجان می‌توان به ورنی قالی ،ورنی کناره بزرک، ورنی کناره، ورنی ذرع و نیم (جفت )، ورنی قالیچه و ورنی پشتی اشاره کرد. منبع:خبرگزاری جمهوری اسلامی بیشتر بخوانید

کمه دوزی؛ هنر رو دوزی هرمزگان کمه دوزی یکی از  دوخت های تزیینی و سنتی هرمزگان است   یکی از رشته‌های مشهور صنایع دستی در هرمزگان کمه‌دوزی است. در کمه‌دوزی پارچه‌ای را دور دایره‌ای الک‌مانند که به آن«کمان» می‌گویند می‌پیچند. سپس دور دایره را محکم با طناب می‌بندند تا مانند دف شود، با این تفاوت که به جای دف که دور آن پوست است، دور این کمان، پارچه قرار دارد. بعد از این‌که پارچه روی کمان محکم شد، روی آن نقاشی می‌کشند. سپس پارچه را از کمان جدا می‌کنند. گاهی نقاشی از خود پارچه هم بریده و استفاده می‌شود گاهی هم همان پارچه را برای شلوار، کیف و … به کار می‌برند. هنر رو دوزی هرمزگان   روش کار کمه دوزی روش کار بدین صورت است که در آن با استفاده از نخ گلابتون دور پولک های تخت کوچک طلایی یا نقره ایی را دوخته و در اطراف قالبی که از سوراخ کردن وسط یک پولک گرد بزرگ بوجود ما آید نصب می نمایند .   در اصطلاح سوزن دوزی به دوختی گفته می شود که در آن با استفاده از نخ گلابتون و پولک تخت کوچک طلایی یا نقره ، در اطراف قالبی که از سوراخ کردن در وسط یک پولک گرد بزرگ بدست می آید ، قلاب زده می شود بطوری که پولک های ریز و نخ گلابتون روی قالب را می پوشانند تا اینکه طرح و نمایی از گل های کوچک را نشان دهد این گل ها مسلسل و در کنار یکدیگر قرار گرفته و نواری را بوجود می آورند .     بیشتر بخوانید:  صنایع دستی هرمزگان    این دوخت دارای تاریخچه ی مشخصی نیست ولی آنچه که مسلم است از دوره ی صفوی به بعد در میان دوخت های استان هرمزگان از رواج کامل برخوردار بوده است در آن زمان در اکثر شهرهای استان هرمزگان این دوخت برای تزئین : روسری ها ، یقه لباس ، پای دامن و شلوار و مچ و آستین به کار گرفته می شد ولی اکنون این دوخت در شهرهای بندر لنگه ، میناب و بندر عباس رایج می باشد . یکی از رشته‌های مشهور صنایع دستی در هرمزگان کمه‌دوزی است   موارد مورد نیاز جهت کم دوزی یا کمه دوزی عبارتند از : پولک مدور سوراخ دار بزرگ ، پولک کوچک طلایی و ندرتا نقره ای ، نخ گلابتون ، سوزن ، پارچه مخمل یا ماهوت سرمه ای یا سیاه و ساتن ، همانطور که اشاره گردید اجرای کم دوزی بر روی طرح جداگانه نبوده بلکه با قلاب گل ها و نوار و پولکی آماده شده و روی لباس دوخته می شود . منبع:seeiran.ir بیشتر بخوانید

سوزن دوزی هنری در آستانه فراموشی سوزن دوزی یکی از صنایع دستی و هنرهای ایرانی است که در برخی از مناطق کشور رواج دارد. در این هنر زنان و دختران با الهام از رویاهای خود و خلاقیتی که دارند روی پارچه های کتان، زربافت، ابریشمی، پشمی و پنبه ای روش های مختلف سوزن دوزی را اجرا می کنند و در آن از نخ های ابریشمی، پشمی، گلابتون، نقده، ملیله، سرمه و الیاف مصنوعی استفاده می شود. زنان و دختران در سوزن دوزی روی سطح پارچه های ساده، طرح هایی را با نخ های رنگی ترسیم می کنند که این کار با کمک سوزن و قلاب انجام می شود و بخیه های ظریفی روی پارچه می دوزند. در روش های اجرای سوزن دوزی تنوع زیادی وجود دارد. معمولا برای سوزن دوزی از کارگاه سوزن دوزی (قابی به شکل مستطیل یا دایره برای صاف نگه داشتن پارچه) استفاده می شود. سوزن دوزی های سنتی ایران یکی از روش های دیرینه تزئین جامه و بسیاری از منسوجات است که به نوعی در زندگی بشر کاربرد داشته و دارد. سوزندوزی بلوچ را باید در زمره یکی از اصیل ترین و جالب ترین صنایع دستی کشور به حساب آورد. این صنعت که در آن ذوق و خلاقیت زنان سوزن دوز به صورت طرح های سنتی محلی که بیانگر خصوصیات و ویژگی های هر منطقه است ، خلاصه می شود و امروزه در میان صنایع هنری و سنتی کشور مرتبه و مقام بسیار والایی دارد. در مناطق شهری و روستایی بلوچستان کمتر زن یا دختری را می توان دید که با این هنر اصیل و ارزنده آشنایی نداشته باشد و اصولا سوز ن دوزی آن چنان با زندگی زن بلوچ آمیخته که وقتی درصدد یافتن منشا و مبدا آن برآییم در این کار توفیقی چندان نخواهیم یافت ، زیرا هر دختر بلوچ از سنین کودکی ، ضمن آموختن و انجام امور مربوط به خانه داری موظف به فراگرفتن سوزن دوزی نیز هست. شناخت این هنر ارزنده توسط ساکنان سایر شهرها با افزایش تقاضا برای محصولات سوزندوزی و تولید در مناطق مختلف مقارن بوده است و از این رو انواع رومیزی، کوسن ، سفره، آباژور، پرده ، کیف، جای جوراب، کیف بغلی، کیف پول، جلد عینک، جای کلید، جای دستمال کاغذی، دستمال سفره، شلوار، کت ، مانتو، کراوات، پارچه ، کفش، کمربند، کیف، آباژور، چکمه، شلیته، بلوز، کاپشن، جلد آلبوم، قاب عکس و… تهیه می شود. از دیگر مناطق ایران که سوزن دوزی رواج دارد، منطقه ترکمن است. سوزن دوزی ترکمن که به آن سیاه دوزی نیز اطلاق می شود، زمانی کاربرد فراوانی داشت و در جامعه سنتی ترکمن برای تزئین لباس های مردان، زنان و کودکان و همچنین پرده ها نیز استفاده می شد، اما امروز این هنر در لباس زنان دیده می شود. نوع دوخت آن زنجیره فشرده و بسیار ریز است که در ترکمنی به آن «سانجیم» می گویند و بیشتر از نقوش هندسی و قرینه به صورت ذهنی بهره می گیرد. به گفته فعالان این صنعت دستی، ترکمن ها از قدیم الایام به تهیه ابریشم که به عنوان ماده اصلی سوزن دوزی تلقی می شود، می پرداختند و دختران و زنان لباس های خود را با نخ های ابریشمی که با رنگ های طبیعی رنگرزی می شد، سوزن دوزی می کرده اند. پارچه های ابریشمی جهت تهیه «چِرپِه» (روپوش کوتاه زنان)، «کورتِه» (روپوش بلند زنان)، «چاکمن» (روپوش مردانه) و پارچه های پشمی برای دوخت «چابیت» (کت) استفاده می شود. امروز اگرچه حمایت ها از این هنر بیشتر شده، اما با توجه به این که این هنر در برخی از خانواده ها تنها راه امرارمعاش است، نیازمند آن است تا امکانات لازم در تامین پارچه و نخ برای آنها فراهم شود و بازاریابی مناسبی برای تولیدات صورت گیرد، اما به گفته برخی از سوزن دوزان بلوچ تولید انبوه کارگاهی این رشته باعث شده که محصول نهایی کیفیت لازم را نداشته باشد و با قیمت بسیار ارزان به فروش برسد که در نهایت این هنر اصیل را بین زنان سیستان و بلوچستان تهدید می کند. منبع:jamejamonline.ir بیشتر بخوانید

نکاتی برای انتخاب ملحفه مناسب برای خرید ملحفه باید جنس آن در اولویت باشد   چگونه ملحفه مناسب انتخاب کنیم برای خریدن ملحفه اول به طرح و نقش و ست کردن با دکور اتاف فکر می کنید یا جنس پارچه آن برایتان اولویت دارد؟ برای خواب راحت و استراحت روی آرامش بخش ترین جای خانه، لازم است قبل از خرید کالای خواب چهار مورد را در نظر بگیرید.   تعداد رشته های نخ پارچه تعداد نخ های موجود در هر ۶٫۵ سانتیمتر مربع از پارچه، به عنوان شاخص سنجش نرمی و دوام ملحفه در نظر گرفته می‌شود. با این وجود، این معیار همیشه هم قابل‌ اعتماد نیست. بالا بودن تراکم الیاف موجود در پارچه مهم است، اما نوع پنبه‌ به کار رفته در آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.   کیفیت پنبه عالی ترین نوع پنبه، پنبه مصری صد درصد است. رشته های بلند پنبه مصری باعث می شوند ملحفه هایی که از این نوع پنبه تولید می شوند، کاملاً سبک و عالی باشند. این پارچه ها کاملاً محکم هستند و عمری طولانی دارند. عالی ترین نوع پنبه، پنبه مصری صد درصد است   پس از آن پنبه پیما (Pima) در جایگاه دوم قرار می‌گیرد. پنبه پیما همچنین با نام تجاری سوپیما (Supima) شناخته می‌شود. اگر با پنبه ای با برچسب پنبه صد درصد مواجه شدید، احتمالاً پنبه ای آمریکایی است. پنبه ای با سطح ناهموار که با قیمت های مختلفی عرضه می‌شود.   الیاف کوتاه پنبه آمریکایی، می توانند از تاروپود پارچه خارج شوند و ساختاری ضعیف تر و سنگین تر دارند. اما پنبه پیما نرم است و کمتر پیش می آید که مثل پنبه آمریکایی ضخیم شود. می‌توانید با صرف هزینه متوسط، ملحفه هایی از جنس پنبه پیما خریداری کنید. اما اگر به دنبال بهترین گزینه هستید می‌توانید ملحفه ای از جنس ساتن یا پرگال که از پنبه مصری بافته شده اند، خریداری کنید. پنبه پیما نرم است و کمتر پیش می آید که مثل پنبه آمریکایی ضخیم شود   پارچه پرگال یا ساتن؟ واقعیت این است که این موضوع کاملاً سلیقه‌ ای است. پرگال (Percale) پارچه ای ساده، خنک و مات است؛ وزن مناسب و شستشوی راحتی دارد. بنابراین می تواند برای افراد گرمایی مناسب باشد. ساتن کمی سنگین تر و بسیار نرم است و جلوه ای صاف و روشن دارد که مانند پارچه های گران‌ قیمت اطلسی است. به هرحال اگر مطمئن نیستید که کدام پارچه را ترجیح می دهید، بهتر است نمونه‌ های مختلف را از نزدیک لمس کنید. گزینه های ارزان‌ پارچه های مخلوط پنبه و پلی استر که اغلب به عنوان Easy Care (مراقبت آسان) به بازار عرضه می شوند، انتخابی هوشمندانه هستند، زیرا با شستشوی مکرر به خوبی سازگاری دارند. مقدار پلی استر این پارچه ها کم و ترکیب آن نسبت به پنبه،۱۰ به ۹۰ است. پارچه ای که از این طریق به دست می‌آید بسیار با دوام است، بنابراین می توانید بارها آن را داخل ماشین لباسشویی بیندازید و به همان نرمی و راحتی سابق تحویل بگیرید. البته توجه داشته باشید که استفاده از الیاف مصنوعی نباید در این پارچه ها از ۳۰ درصد بیشتر باشد، چرا که احساس خوبی نخواهند داشت و می‌توانند موجب عرق کردن شما در هنگام خواب شوند. منبع : blog.bamilo.com بیشتر بخوانید

آشنایی با هنر ملیله دوزی ملیله به دوخت هایی اطلاق می شود که از مفتول های طلایی، نقره و آلیاژهای مختلف که به شکل فنری در آمده اند، برای تزئین سطح پارچه استفاده می شود. ملیله بر خلاف نخ های سرمه قابلیت انعطاف ندارد و براثر کشش زیاد از فرم خود خارج می شود.   برای آماده کردن پارچه یک قطعه متقال یا کتان به اندازه مخمل یا ترمه ای که می خواهند بر آن ملیله دوزی کنند، می برند و با قلم موی پهن به تمام نقاط آن به طور یک نواخت محلول غلیظی از سریش و آب مالیده، مخمل یا ترمه را روی آن قرار می دهند و با دست چند مرتبه روی آن می کشند تا صاف شود و به پارچه زیرین متقال یا کتان بچسبد.   پس از آن که پارچه ها خشک شد نقش هایی را که قبلا آماده شده است، روی پارچه مخمل یا ترمه منتقل می کنند یعنی دور کار را ملیله می دوزند و ملیله را کاملا با نخ و سوزن محکم می کنند. سپس به توردوزی می پردازند و داخل نقش را ملیله می دوزند و این کار را ادامه می دهند تا تمام نقش با ملیله پر شود. در قسمت های اصلی و برجسته نقشه، ابتدا مقداری پنبه به اندازه گل یا بوته تکه تکه می کنند و روی قسمت های مورد نظر قرار می دهند و آن را با نخ ساده روی پارچه می دوزند و سپس آن را ملیله دوزی می کنند.   در دوران حکومت ساسانیان برای زینت دادن به لباس های رسمی لشگری و کشوری از ملیله دوزی استفاده می شده است.نمونه بسیار زیبایی از دوخت ملیله، روی مخمل دست باف می باشد که در حال حاضر در موزه آستان قدس رضوی نگه داری می شود. این نوع رودوزی در اکثر نقاط کشور رواج دارد. روش نگه داری آن حفاظت از رطوبت مداوم، حرارت و آتش، اشعه مستقیم و مداوم خورشید، سفیدکننده های شیمیایی و اشیای برنده است و برای شست و شوی آن می توان از آب و صابون و شوینده های معمولی و غیر اسیدی استفاده کرد.   قدمت این دوخت با شواهد تاریخ و اشیا به دست آمده از حفاریها به ۲۵۰۰ الی ۳۰۰۰ سال پیش می رسد . هنر زری دوزی و دوختن نقشها و خطوط موازی با زری، بر روی شلوارها در زمان هخامنشیان معمول بوده است لکن آنچه دقیقا گویای ملیله برای تزئین لباس ها و پارچه ها می باشد، تکه هائی است که در ناحیه لولان در منتهی الیه شرق ایران کنونی بدست آمده است . این نمونه ها چند تکه ملیله دوزی و قلابدوزی است که در حفاریها کشف شده است و به نظر می رسد که مربوط به دوره اشکانیان باشد.   در این نمونه نقش یک درخت مو ملیله دوزی دیده می شود که دارای شاخه های پیج در پیچ است و قسمتهای باز را برگ و انگور پر کرده است . این هنر زیبا و ظریف با گذشت زمان، دوران تکاملی را نیز طی کرده و هنرمندان، این نمونه از سوزن دوزی را با دانه های مروارید همراه کردند. منبع:irandeserts.com بیشتر بخوانید

آشنایی با هنر ابریشم بافی صنعت ابریشم بافی در ایران از سابقه طولانی برخوردار است ابریشم بافی ( Silk Wearing Abrisham bafi) رشته ابریشم، الیافی است که به واسطه ی برخی از انواع کرم هایی که برای حفاظت از خودشان پیله می سازند، تولید می شود.   تاریخچه ‌ابریشم بافی: از جمله مراکز ابریشم بافی ایران مناطق رامیان، مینودشت و ترکمن صحرا می باشد   بنا به شواهد تاریخی، کشف کرم ابریشم و پرورش آن برای نخستین بار در چین باستان اتفاق افتاد. اما به هرحال پس از حدود سه هزار سال پنهان کاری، دیگر جوامع از شیوه پرورش و تهیه ابریشم اطلاع یافتند. پرورش کرم ابریشم بتدریج در جوامع مختلف خصوصاً ژاپن و ایران گسترش یافت و یافته های حفاری مارلیک و چراغعلی تپه گویای رشد صنعت ابریشم بافی مردم روستانشین ایران در دوره ماقبل تاریخ می باشد.   در محدوده فعلی استان گلستان ( که در گذشته به نام گرگان بوده ) ابریشم بافی و تولید ابریشم دارای سابقه ای دیرینه می باشد. با توجه به منابع تاریخی، در دوره حمله مغولان و عهد صفویه، گرگان یکی از مناطق مهم تولید ابریشم ایران بوده است.   لازم بذکر است که پارچه های بافته شده در منطقه گرگان و دشت به سبک پارچه های ابریشمی چینی می باشد.   این دستبافته ها در سال ۱۳۵۶ هجری شمسی برنده جایزه ظریف ترین و زیباترین دستبافته جهان گردید و جایزه یونسکو را از آن یک زن ایرانی به نام خانم صغری کبیری از اهالی روستای زاوین در استان خراسان رضوی نمود.   پارچه‌های ابریشمی با تارهای طلا و نقره در شوشتر، شیراز، فسا، اصفهان بافته می‌شدند و از جمله مراکز ابریشم بافی ایران مناطق رامیان، مینودشت و ترکمن صحرا در استان گلستان و روستای زاوین، کلات نادری، راز، جرگلان، مانه و سملقان در استان خراسان را می‌توان نام برد.   معرفی مواد و لوازم ابریشم بافی: دار ابریشم بافی باید دارای تکیه گاه مناسب از جنس نرم و پوشش پلاستیکی باشد   – دار ابریشم بافی: دار ابریشم بافی باید سالم و عاری از هرگونه شکستگی باشد و در ضمن دار ابریشم بافی دارای تکیه گاه مناسب از جنس نرم و پوشش پلاستیکی باشد و پهنای آن از ۳۵س کمتر نباشد. – کارگاه ابریشم بافی باید دارای نور کافی باشد: برای ابریشم بافی حداقل پنجره ای به ابعاد یک پنجم کف کار گاه نصب شود. همچنین محل نصب لامپ ها طوری باشد که برای بافنده ابریشم ایجاد خیرگی و سایه نکند.     بیشتر بخوانید: مکرومه بافی   • مواد اولیه ابریشم بافی: – نخ چله: نخ چله یکی از مواد مهم در ابریشم بافی می باشد. در زبان محلی به آن تانه، گوله نخ یا نخ گرد می گویند و جنس آن از ابریشم بوده و تاب این نخ ۴ یا ۵ لاست. ابریشم بافان استان نخ چله را از پیله های ابریشم که خود پرورش می دهند تهیه می کنند.   – ابریشم جفت بافت: که در زبان محلی به آن بافه می گویند و به عنوان پود از آن استفاده میکنند.   – نخهای طلایی و نقره ای رنگ: که جهت تزئین به عنوان پود از آن استفاده می کنند.   – رنگ: شامل رنگ طبیعی (روناس، پوست گردو وپوست انارو…) و رنگ شیمیایی (آبی، مشکی، قرمز، سبز )بوده و برای رنگرزی نخ ها از آن استفاده می شود.   • دستگاه ابریشم بافی: کارگاه ابریشم بافی از قسمت های مختلفی تشکیل شده است   کارگاه ابریشم بافی که از چند قسمت تشکیل شده است و در دو نوع زمینی یا چاله ای و سطحی یا بدون چاله نصب می شود. اجزای کارگاه ابریشم بافی شامل مواردزیر است:   ◊ نورد کارگاه ابریشم بافی: چوبی است استوانه ای شکل و به قطر ۱۵ الی ۲۰س و به طول ۱۳۲ س که بر روی دو پایه پوبی مستقر شده است. کارکرد آن در کارگاه ابریشم بافی محکم کردن نخ ابریشم و تابیدن پارچه بافنده به دور آن و ردیف کردن نخها جهت بافندگی است. نورد بوسیله یک پارچه چوبی به زمین محکم می شود.   ◊ نورد گردان: یکی از اجزای کارگاه ابریشم بافی می باشد. چوبی که بوسیله آن نورد را می گردانند.   ◊  پایه: دستگاه ابریشم بافی دارای شش پایه چوبی می باشد. دو پایه در جلو و پشت، برای محکم کردن تارهای بافندگی و دو پایه برای نگه داشتن نورد و دو پایه برای متصل کردن پدال به زمین است.   ◊ شانه: ابزاریست چوبی با دندانه های چوبی یا فلزی که در ابعاد ۴۸در ۲۰س ساخته میشود. وظیفه شانه در ابریشم بافی این است که پس از عبور پود از تارها آنها را محکم به هم بکوبد.   ◊ قرقره: در ابریشم بافی ابزاریست که بصورت جفت در بالای گورد قرار می گیرد. قرقره ها از یک طرف بوسیله نخ به چهار چوبه دار و از طرف دیگر به گورد متصل می شود. وظیفه آنها تنظیم کار گورد است. طول آنها ۲۲س و عرض آنها ۵/۶س بوده و تماما از چوب ساخته شده اند.   ◊ پدال: جنس پدال در کارگاه ابریشم بافی چوب است و باشکلی شبیه پدال وسایل نقلیه در پائین دستگاه بافندگی قرار دارد. با پدال  کارگاه ابریشم بافی نخ از یک طرف به زمین و از طرف دیگر به گوردها متصل می باشد. تعداد آنها دو عدد است که پای بافنده بر روی آنها قرار می گیرد. وظیفه آنها کشیدن گوردها به پائین بوده و عموما طول آنها ۲۷س و عرض آنها ۹س است. • ابزارهای ابریشم بافی:   * ماکو: یکی از ابزارهای ابریشم بافی ماکو می باشد، وسایل چوبی که ماسوره در داخل آن قرار گرفته و پود را از بین تار ها عبور می دهد. اندازه بیرونی آن ۲۸در ۵ س و قسمت داخلی آن ۵/۱۳ در ۱۴ س است.   * ماسوره کوچک: ماسوره کوچک که از لوازم ابریشم بافی می باشد ساخته شده از نی است و نخ های بافندگی (پود) به دور آن پیچیده شده و برای بافندگی در داخل ماکو قرار می گیرد. طول آن ۷ س و قطر آن ۵/۱س است.   * ماسوره بزرگ: طول آن ۱۰س و قطر آن ۲س است و نخ چله بدور ماسوره بزرگ پیچیده می شود.   * گورد: یکی ابزارهای ابریشم بافی است که از ترکیب سه نی و نخ های پنبه ای ساخته شده است. طول آن ۵۷و عرض آن ۱۸س بوده و از قسمت بالا به قرقره و از پائین به پدال دستگاه ابریشم بافی متصل میباشد وظیفه گورد بالا و پائین بردن تارهای بافندگی جهت عبور دادن پود می باشد. برای آنکه نخ ها را داخل ماسوره بپیچند نیز از دستگاهی استفاده می کنند که به آن چرخ گویند.   مراحل کار ابریشم بافی: ۱-  تهیه ابریشم خام قبل از شروع به کار ابریشم بافی نخست باید ابریشم تهیه نمود. جهت تهیه تارهای ابریشم بایستی رشته حیات پیله را قبل از رسیدن به مرحله شفیرگی قطع و به اصطلاح آن را خفه نمود تا از تبدیل آن به پروانه جلوگیری شود. جهت این اقدام معمولا در این منطقه پیله ها را به مدت یک الی دو روز در آفتاب پهن می کنند و یا با بخاردادن این اقدام را انجام می دهند، البته روشهای صنعتی و پیشرفته نیز بکار می رود.   سپس پیله های ابریشمی راکه در این مرحله پیک نامیده می شود، داخل دیگ های آب جوش چدنی ” پاتیل ” بنام محلی قازان می ریزند برای این امر حداقل به دو نفر نیاز است. یک نفر در کنار دیگ نشسته و پیله ها را به هم می زند این عمل باعث می گردد که تارهای ابریشم در روی آب دیگ جمع شوند در این موقع تارهای فوق را از دیگ گرفته و از درون فلزی که دارای ۳ تاب با قطر حدود ۲ سانتی متر عبور می دهند.   سپس روی یک قرقره چوبی عبور داده و به دور محور دستگاهی که با دست می چرخد که در گویش ترکمنی نیز بدان ” کلدان ” نیز گفته می شود، کلاف می کنند. ابریشم خامی که بدین صورت تهیه می شود، با آب سرد آب کشیده و سپس خشک می شود.   رایجترین رنگهای مورد استفاده در ابریشم بافی رنگهای آبی، قرمز ، سبز و مشکی  می باشد که در گذشته از رنگهای طبیعی چون روناس، پوست گردو، پوست انار و … استفاده می شده که دارای ثبات بالایی بوده ولی امروزه از رنگهای شیمیایی با دوام کم،  استفاده می نمایند.   ۲- ابریشم بافی برای چله کشی در بافت پارچه‌های ابریشمی از روش چله دوانی استفاده می‌شود به این طریق که به تعداد مورد نیاز پایه‌های چوبی در زمین  نصب می‌کنند فاصله بین هر دو میله ۲۰ سانتیمتر در ۵/۱ متر است نخ‌های ابریشمی رنگین را با هم کشیده و به ترتیب از میله اول پیچیدن را آغاز می‌کنند (این عمل را آنقدر ادامه می‌دهند تا تعداد تارهای آن ها به ۸۰ تار برسد در ابریشم بافی هر ۸۰ تار یک چله به حساب می‌آید و برای بافت از ۱۰ چله استفاده می‌کنند در پایان کار تارها را به صورت یک کلاف بزرگ  جمع آوری کرده و به روی دستگاه ابریشم بافی سوار می‌نمایند. ) سپس تارهای ابریشم گلوله شده را بین نخ‌های پنبه‌ای که به دورنی متصل است عبور می‌دهند.   پس از آماده شدن دار، بافنده بافت را با فشار پدال شروع نموده وموجبات بازشدن تارها از هم، و عبور پود از آن فضا را فراهم می سازد. آنگاه شانه را محکم برروی پودها می کوبد. به همین ترتیب با تکرار این مرحله طرح خاصی که از قبل طراحی شده بافته می شود.   لازم بذکر است در بافته های ترکمنی و رامیان اختلافاتی در زمینه طرح و رنگ وجود داشته است. بعنوان مثال در بافته های ترکمنی بیشتر از طرح راه راه عمودی و حاشیه دار استفاده می نمایند اما در مناطق رامیان و مینودشت اغلب از چهارخانه و حاشیه دار بهره می گیرند.   موارد مصرفی ابریشم بافی: از موارد مصرفی ابریشم بافی می‌توان به لبه‌ی یقه، سرآستین و پیش‌سینه‌ی لباس های محلی فاخر اشاره کرد. مواد اولیه‌ی آن الیاف ابریشم خالص رنگرزی شده است، رنگ ها گیاهی یا معدنی بوده که ابریشم جلای خاصی به رنگ ها و نقوش پس از بافت می‌دهد.   مناطق تولید ابریشم بافی: امروزه در نقاط مختلف این استان بویژه در رامیان و مینودشت و بخشی از مناطق ترکمن نشین همچون روستاهای نزدیی کلاله، بافت پارچه و سایر محصولات ابریشمی صورت می پذیرد. بایندر، پیش کمر، قازان قیه، شارلق، دالی بوقاج و در ناحیه جرگلان و اکثریت روستاهای آن از باقلق تا حصارچه ابریشم بافی رواج دارد.   علاوه بر مناطق مذکور در روستاهایی همچون النگ، شاهکوه (چهارباغ ) و سرکلاته (کردکوی) این فعالیت به شکل محدودتری انجام می شود.   روش نگهداری از محصولات ابریشم بافی: منسوجات ابریشم بافی مانند: نگهداری الیاف ابریشمی، حفاظت از رطوبت مداوم، آتش، اشعه‌ی مستقیم خورشید، سفیدکننده‌های شیمیایی و اشیای نوک‌تیز و برنده است.   هنرمندان شاخص ابریشم بافی: اغلب زنان و دختران مناطق مذکور به امر ابریشم بافی مشغولند، اما در این بین می توان از فاطمه رنگرز، نصیبه منصوری رضی، قربانگل بایرام زاده، مریم قلی زاده نام برد. منابع: golestanchto.ir bankmaghaleh.ir بیشتر بخوانید